De beste sportnovellen

Een novelle zit qua omvang tussen een kort verhaal en een roman in. Het is proza van beperkte omvang. En ja, er zijn ook prachtige novellen waarin sport de belangrijkste bijzaak is. De aanraders:

Blazen tot honderd van Geert van Beek. Een jonge schaatser slaat de waarschuwing in de wind en gaat het ijs van de rivier op. Als hij terugkomt wacht hem een vreselijke gebeurtenis. 

The Changing Room van Angry Young writer David Sorey. De spelers in de kleedkamer voor, tijdens en na de wedstrijd. Oorspronkelijk geschreven als toneelstuk. Rauw!

De Elfstedentocht van Mohammed Nasr. Een. Marokkaan zit met een kapotte verwarmingsketel. In zijn koudste dromen wint een Turk de Tocht der Tochten.

The Loneliness of the Longdistance Runner van Alan Sillitoe. Een gevangene mag ter meerdere eer en glorie van zijn opvoedingsinstituut een cross countryloop winnen. Maar wil hij wel winnen? 

Over het water van H.M. Van den Brink. Twee jongens trainen voor de oorlog voor de 'twee zonder' voor de Olympische Spelen van 1940. Maar alleen de lezer weet wat komen gaat.

Pafko at the Wall van Don DeLillo. In een beslissende wedstrijd tussen de Dodgers en the Giants, verwerft een zwarte jongen een homerunbal op (onder) de tribune. Maar niet voor lang. Realiteit gaat over in fictie.

De Schaatsentocht van Elizabeth Zernike. Een jonge vrouw gaat in de vooroorlogse crisisjaren een meerdaagse schaatstocht maken langs vrienden en familie. Beklemmend. 

She wasn't Soft van T.C. Boyle. De vriend van een hardloopster geeft de verkeerde fles drinken aan de verkeerde persoon. 

Schachnovelle van Stefan Zweig. Een gevangene van de gestapo leert tientallen schaakpartijen uit een boekje uit zijn hoofd om gezond te blijven. Maar als hij later op een echt bord moet spelen gaat het verrassend mis. 

De Verdediging van Vladimir Nabokov. Schaken en waanzin liggen dicht bij elkaar in deze novelle over de schaker Luzin. 

Martin Anderson

De beste sportromans

Ik heb op alfabetische volgorde mijn favoriete romans met sportfictie op een rij gezet. Dit zijn mijn aanraders:

De Berg der Verschrikking (The White Tower) van James Ullman. Een internationale groep mensen die toevallig bijeen zijn in Zwitserland tijdens de oorlog gaan voor het eerst de Weissturm beklimmen. Een psychologisch thriller van groot formaat. 

The Damned Utd van David Peace. Een fictieve biografie over de korte tijd dat Brian Clough trainer was bij Leeds Utd. Leeds is zijn aartsvijand en Clough is overmoedig en neerbuigend. 

Deliverance van James Dickey, vier Amerikanen peddelen in twee kano's over een rivier die afgedamd zal worden. De tocht wordt een nachtmerrie van wege de hillbilly's die jacht op de mannen maken. 

The Fast Men van Tom McNab. Hardlopen in de nadagen van het wilde westen. Shakespeare op tournee en elk hoofdstuk nieuw sportbedrog. Het is een fraaie aaneenrijging van sportverhalen met bedrog in alle soorten en maten. 

De Favoriet (The Natural) van Bernard Malamud. Een honkbalspeler belaagd door een vrouw in de trein. Maar waarom? De Amerikaanse held is een baseball player. 

De Nederlandse maagd van Marente de Moor. Een schermster gaat in opleiding bij een befaamde Duitse Maître en komt gaandeweg tot de ontdekking wat er is voorgevallen tussen haar vader en haar leraar. 

Het Record (Tiden) van Per Olav Enquist. Een kogelslingeraar werpt met een reglementair te lichte kogel. Zelf meent hij dat hij de sport een dienst bewijst, maar het is bedrog. Een zoon kijkt terug op het bedrog van zijn vader. 

The Wheels of Chance van H.G. Wells. Een romantische thriller met een heuse achtervolging op de fiets. Het eerste en beste fietsboek aller tijden.

Some guys have all the luck

Hoorspel: De berg der verschrikking

"Je klimt omdat er een berg is," besluit Carla het verhaal van De Berg der Verschrikking naar de roman The White Tower van James Ramsey Ullman. Deze roman wordt door velen beschouwd als de beste klimroman ooit geschreven. En ik moet zeggen dat het een verschrikkelijk goede sportroman is. Maar ook een sterke psychologische roman en een thriller.

Het boek begint met een lange aanloop, waarin we elke klimmer afzonderlijk leren kennen. Een Amerikaan die uit zijn neerstortend vliegtuig moest springen is een van de klimmers. Er is een nazi met verlof, een rijke Fransman met een cognac-probleempje, een jonge vrouw die er al een verschrikkelijk huwelijk op heeft zitten met een zeer late abortus. Zij gaan samen een berg bedwingen.

Van deze schitterende roman heeft de KRO in de jaren 50 een hoorspel gemaakt. Deel 3 en 4 zijn gelukkig bewaard gebleven. Het verhaal speelt aan het eind van de oorlog. Zes klimmers zijn om verschillende redenen neergestreken in Zwitserland om de Weissturm te bedwingen. De gids Adreas, de Oostenrijkse Carla, de nazi Hein, de Amerikaanse piloot Martin Ordway, de Fransman Delambre en de Brit Radcliff. Hij haakt als eerste af, Delambre vlucht in twee flessen cognac en en verliest zich in hallucinaties. Uiteindelijk klimmen de nazi en de Amerikaan samen verder. Andreas de gids beweegt zich voortdurend tussen de klimmers en de achterblijvers. Ik ga niet alles verklappen, want het hoorspel is beslist de moeite van het beluisteren waard. Het is een verhaal vol moeilijke dilemma's over vertrouwen, moed, angst, hoogmoed ... Zeer goed geschreven en spannend! 

Luister naar Deel 3

Luister naar Deel 4

De beste boksverhalen

De beste boksverhalen vind je in het boek De Boksmeester.

10,95 bij Boeken Bestellen

De schildpad en Abdel-kader Zaaf

In de Tour de France van 1950 ging de haas een dutje doen omdat de schildpad er zolang over deed. Deze haas was Abdel-Kader Zaaf. De Algerijn ging ver vooruit op de troep, maar omdat het zo warm was, nam hij alles te drinken aan wat het publiek aanbood. Inclusief een fles wijn. Zaaf, niet gewend aan drank ging slingeren, tegen een boom liggen en viel in een diepe slaap. 

Gewekt door de omstanders stapte hij weer op zijn fiets maar slingerde de verkeerde kant op, op,weg naar het peloton. Zaaf is uiteindelijk naar een ziekenhuis gebracht om daar zijn roes uit te slapen. 

Maarten Biesheuvel: De wielerwedstrijd van Ciparola

Sportfictie komt soms uit onverwachte hoek. Dat geldt zeker voor Maarten Biesheuvels verhaal De Wielerwedstrijd van Ciparola. Een wedstrijd die uiteindelijk gaat tussen de renners Carlo en Giacomo. Het verhaal is een geschiedenis waaruit de lezer morele lessen kan trekken. Zo zeg je dat toch?

Citaat: Carlo lag voor. Ja, Carlo lag voor en daar kwam de finish al in zicht, hij had nog maar tweehonderd meter te trappen en hij lag een eind voor. [.....] hij zag alleen de weg en zijn voorwiel en dacht: 'Winnen zal ik!' Toen brak zijn ketting en hij vloekte. Hij liet zich nog een flink stuk uitrijden, toen sprong hij van zijn fiets, nam hem onder zijn arm, verloor zijn fietsketting en rende zo over de finish. Giacomo was net iets te laat.

Maar dan volgt in Biesheuvels verhaal het juridisch steekspel. Een fiets moest immers een ketting hebben. Carlo had moeten aankomen met een complete fiets. Hij was 3,2 ons ketting vergeten. Daarom werd Giacomo tot de winnaar uitgeroepen Nu was er een feitelijke, juridische, morele en officiële winnaar.

Carlo gaat eraan kapot. Hij gaat bijna dood van verdriet. Giacomo kan dat niet aanzien en gunt Carlo de prijs van de overwinning. Eind goed al goed en twee jaar later wint Carlo de ronde, maar nu met ketting. Maar hij noemt nu op zijn beurt Giacomo de echte morele winnaar. 

'Als jij de vorige keer niet had toegegeven,' zegt hij tegen Giacomo, 'was ik nu dood geweest van verdriet. En dan had jij deze wedstrijd gewonnen, jij bent nu eigenlijk niet tweede maar pas de echte overwinnaar.'

Speciale uitgave van Boekhandel De Kler in Leiden. 

Ralph Hurne: The Yellow Jersey

In 1973 verscheen The Yellow Jersey uiteraard een wielerboek over de Tour. Het is geestig, snaaks, pervers, ongeloofwaardig, over the top....... kortom een interessant fietsboek dat je wel moet lezen als je van wielrennen houdt. Er waren voor 73 al wel fietsromans verschenen, maar een echte wielrenroman bestond nog niet. Het boek was daarom lange tijd koning eenoog in het land der blinden. Het boek kreeg ook vele herdrukken.

De held van het verhaal is Terry Davenport. Hij is de verteller van zijn verhaal. De man heeft een gecompliceerd liefdesleven. Hij heeft een verhouding met de dochter van de moeder met wie hij gaat trouwen. En daar komt nog een flirt bij from Down Under. Hij is wielerveteraan en traint Romain die gaat trouwen met de dochter. Kunt u het nog volgen? 

Romain is een groot talent. Potentieel winnaar van de Tour. Hij vraagt aan de oudere Terry of hij zijn knecht wil zijn in de Tour. De oude rot moet hem naar de bergen brengen. Terry stemt met tegenzin in. Door een samenloop van omstandigheden - een grote valpartij en diskwalificaties voor dopingzondaars - komt Terry in de gele trui en hij weet die trui zelfs enige tijd te verdedigen. Dan breit de schrijver er een snel einde aan, het is gedaan met Terry in de tijdrit. 

Als je het boek leest heb je geen idee van de tijd waarin het speelt. Dat komt omdat de schrijver het boek steeds slordig heeft aangepast aan de tijd van de herdrukken. Het verhaal van de man in het geel is wat ongeloofwaardig, dat is de zwakke kant van het boek. Het lijkt ook alsof de schrijver niet goed wist hoe het moest aflopen. Misschien had hij Terry niet zolang in het geel moeten laten rijden. Maar het is toch al met al een lezenswaardig boek. 

De beste fiets- en wielrenfictie

Wat zijn de mooiste boeken op fietsgebied? En is er wel zoiets als een fietsroman? Bij wielrenboeken denkt iedereen uiteraard direct aan De Renner van Tim Krabbé. Een prachtig boek inderdaad maar geen fictie. Het is een autobiografie. Ik ben streng! Wat wel?

The Wheels of Chance van HG Wells

Een winkelbediende gaat op fietsvakantie. Op weg ziet hij dat een fietsende dame achtervolg wordt door een man. Hij helpt haar aan hem te ontkomen in een achtervolging die niet onderdoet voor snelle auto's in een film. De beste wielerroman is al heel oud (Op Gutenberg).

The Yellow Jersey van Ralph Hurne is een geestig en lekker ranzig boek over de comeback van een renner in de Tour en natuurlijk over doping.

Ventoux van Bert Wagendorp

Een groep oude vrienden gaat nogmaals de kale berg op om te ontdekken wat daar precies in hun jeugd is voorgevallen. 

The Third Policeman van Flann O'Brian

Dit is magisch realisme maar dan in het kwadraat. Nadat de protagonist een moord heeft begaan komt hij in aanraking met de politie. Drie agenten die totaal gek zijn van fietsen. Dan kom je als lezer terecht in de meest bizarre Monty Pytonnscène ooit, zij het al voor de oorlog geschreven. Al lezend vraag je je af hoeveel procent fiets jij zelf bent!  (Op Gutenberg)

Drie verhalen

De opkomst en ondergang van de zwarte trui van Bob de Uyl: een wielerwedstrijd die zich geheel aan het zicht onttrekt en volledig wordt beheerd door de maffia. Het eindigt in de dood van koniningin Fabiola.

Etappes van Joris Denoo, een waar mirakelverhaal van de wielrenner Marius Urquhart die in bocht 34 van de Col d'Ardu volledig van de aardbodem verdwijnt. Gelukkig heeft hij meer verstand van verzekeren (De Muur)

De wielerwedstrijd van Ciparola van Maarten Biesheuvel, een wedstrijd met een juridische, feitelijke en morele winnaar. Over de renner die zonder ketting over de streep gaat. U kunt er wijze lessen uit trekken.